5. bölümün devamı…
Merkezin Birleşik Demokratik Birliği (EDEK)
Siyasi Yelpazedeki yeri: Milliyetçi Sosyalist Parti
21 Aralık 1963 tarihinde Kıbrıslı Türklere karşı başlatılan silahlı saldırılardan sonra Zürih ve Londra Anlaşmalarının tek taraflı olarak Rumlar tarafından yok edilmesi nedeni ile Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nın öngördüğü üzere 1965 yılında Temsilciler Meclisi seçimleri yapılamadı.
1963 – 68 yılları arasında yoğun bir şekilde Kıbrıs adasını Yunanistan’a bağlamayı yani “Enosis”i gerçekleştirmek için şansını deneyen Makarios, sonunda Enosis’in gerçekleştirilebilir bir ülkü olmadığına kanaat getirdi ve adayı silah zoru ile ele geçiremeyeceğini anlayarak, Kıbrıslı Rumları, bağımsız Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti devletine sahip çıkmaya çağırdı.
Siyasetteki bu değişiklik yeni bir ideolojik yönelişe yol açtığı gibi, Kıbrıs Cumhuriyeti devleti içinde örgütlenen kadroların da hazır tarafına geldi.
Makarios, 1969 yılında milletvekilliği seçimlerinin yapılmasına karar verince sağcı Makarios cephesinde partilerin kurulması ile ilgili kulis faaliyetleri başladı. Rumların ilk siyasi partisi olan “Birleşik Parti”yi Glafkos Klerides kurunca, Makarios Klerides’i kendisine rakip gördü ve işkillenerek yandaşlarını parti kurmaya teşvik ederek Birleşik Parti’nin oylarını bölmeyi hedefledi. Bu partilerin temel amacı, Makarios’u desteklemek, özellikle de ortaya atılan yeni siyaset konusunda kendisini yalnız bırakmamaktı. EDEK’in doğuşu bu şekilde oldu.
Makarios’un danışmanı ve özel doktoru olan Dr. Vassos Lissaridis, bu çağrıdan sonra EDEK’i (Kinima Sosialdimokraton Eniaia Dimokratiki Enosi Kentrou) -Merkezin Birleşik Demokratik Birliği- adı altında 6 Şubat 1969 tarihinde kurarak hayata geçirdi.
1970 seçimlerinde de tekrar Lefkoşa Milletvekili seçilerek, aralıksız 2006 yılına kadar, tam 46 yıl Mecliste görev yaptı.
Lissaridis 1955’lerde EOKA’nın komünist kanadını kuran bir Marksist-Leninisttir. Enosis ülküsünü yaşam felsefesi olarak benimsemiş olup Yunanistan ile birleşmek fikrine sıkı sıkıya bağlıdır.
1963-64 yılları arasındaki toplumlar arası çatışmalarda RMMO (Rum Milli Muhafız Ordusu) resmen kurulana kadar “Halk Ordusu”nun yani silahlı Rum milis kuvvetlerinin komutanlığını yaptı ve kendi paralı askerlerini de “denetim” görevini yapmak üzere Çağlayan Bölgesinde konuşlandırdı. Yaşamı boyunca Türklere karşı nefret düzeyinde duygular besledi. Türk diplomatlarını öldüren terör örgütü ASALA’nın yaratıcılarından biri olarak tanınmaktadır.
Yaşamı boyunca NATO karşıtı, Arap, Ermeni ve Kürt sempatizanı bir politika güttü. 17 Kasım terör örgütünün Lissaridis ile bir grup Yunanlı ve EOKA’cı Rum tarafından kurulduğu Yunan basınında yer almıştır.
NATO’nun, Doğu Akdeniz bölgesindeki durumu ile ilgili olarak Moskova’ya danışmanlık da yapmış olan Lissaridis, 1976’da Atina ve Paris’te düzenlenen NATO karşıtı toplantılarda yaptığı konuşmalarda, Türkleri adadan atmak için yeni bir “Vietnam savaşı”na ortam hazırladıklarını söylemiş ve o yıldan itibaren de faaliyetlerini bu doğrultuda sürdürmüştür.
1981’de Meclis Başkanı olan Lissaridis, politik gücünü kullanarak Güney Kıbrıs’ta ASALA ve PKK kamplarını kurarak terörist eğitimleri başlatmış ve Apo da dahil olmak üzere bir çok Türkiye karşıtı teröriste Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti pasaportu verilmesini sağlamıştır.
Her ne kadar Vassos Lissaridis 2006 yılından beridir EDEK’in fahri başkanı ise de, EDEK’in kontrolü halen daha tamamen kendi elindedir. Türklerle ortak bir devlet kurulmasına kesinlikle karşıdır.
Kıbrıs Rum tarafındaki “Siyasi Yapılanmayı” ve Kıbrıslı Rumların Kıbrıs konusuna bakışını anlatan bu yazı dizisi devam edecek…
Ata ATUN
e-mail: ata@kk.tc
http://www.ataatun.com
7 Şubat 2014
4. bölümde yer alan “Demokrat Parti (DIKO)’nun devamı…
DIKO çözüme ve Kıbrıslı Türklerle ortak bir devlet kurulması fikrine, Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetini Türklerle paylaşmamak için karşıdır. DIKO’lular için Kıbrıs Rum Milliyetçiliği, Yunan (Helen) Milliyetçiliğinden daha önde, birincil konumdadır ve çok daha önemlidir.
DIKO’nun çizgisi, milliyetçi, felsefesi de (Büyük) Yunan Milliyetçiliği olup “Megali Idea”yı gerçekleştirebilmektir. Bu nedenle de Kıbrıs adasının ezelden beri bir Yunan adası olduğuna ve Yunanistan’a bağlanması gerektiğini savunur. Parti politikasına göre, 1571 yılında adaya misafir gelmiş Kıbrıslı Türkler, azınlık haklarından fazlasını hak etmiyorlardır!
Tassos’cular DIKO’nun tüm alt yapısı içine halen hakim durumdadır ve bu yapılaşma da Aralık başında Parti başkanlığını rakip aileye kaptıran Kyprianou’cuların tekrardan partiye hakim olmak ve parti için dengeleri kurmak politikasını neredeyse olanaksız kılmaktadır.
Yeni başkan Nikolas Papadopulos’un izlediği strateji gerçekte hükümetten çekilmek değil, müzakerelerle ilgili eleştirilerini arttırmak ve Kıbrıs adasında var olan iki halkın liderleri arasında yapılan görüşmeleri içten sabote etmektir. Zaman zaman Temsilciler Meclisindeki koalisyondan çekilmek ve DISY’e verilen desteği geri almaktan bahsetse de bunları yerine getirmek gibi bir niyeti de yoktur.
Müzakerelerde Rum başkan Anastasiades’in tutumu nedeni ile ayrılık konusu kaçınılmaz olarak gündeme geldiğinde, koalisyondan kendi istekleri üzerine ayrılmak yerine geleneksel parti politikası olarak mağdur olarak “kovulmuşlar” tanımı altında ayrılmayı tercih edeceklerdir.
Devamlı olarak koalisyon ortağı olmasının nedeni, Kıbrıs Rum tarafındaki seçim sisteminin tek partiye iktidar olanağını çok kısıtlı vermesidir. Seçimlerden her zaman 3. parti olarak çıktığından ya birinci konumdaki AKEL ile ya da ikinci konumdaki DISI ile koalisyon yaparak hep hükümetin bir parçası olmayı başarmıştır. Zaten bunu yapmasaydı, şimdiye çoktan milletvekili sayısı da 5-6’ya düşmüş, EDEK’in düzeyinde küçük bir parti konumunda olurdu.
En önemli özelliklerinden birisi de, günümüzde başında Başpiskopos II. Hrisostomos’un bulunduğu Kıbrıs Rum Ortodoks Kilisesi’nin kayıtsız şartsız desteğini almayı başarmış olmasıdır.
“Kıbrıs Rum Milliyetçiliği” güden ve aşırı sağcı bir parti olan DIKO 22 Mayıs 2011 tarihinde yapılan Parlamento seçimlerinde aldığı yüzde 15.76 oy ile 56 sandalyelik Rum Meclisinde 9 sandalye sahibi olmuştur. Yani, bir evvelki Parlamento seçime kıyasla 2 sandalye kaybetmiş durumdadır. Günümüzde Rum Temsilciler Meclisinde iktidar partisi olan DISY ile koalisyon oluşturan bu parti, “Sağcı Parti” yerine Merkez Partisi olduğunu iddia etmektedir.
24 Nisan 2004 tarihinde yapılan Annan Planı referandumunda, Annan Planı’na “Hayır” oyu verilmesi için yapılan çalışmaların başında olan DIKO, şu anda “Üniter Rum Devleti’nin kurulabilmesi ve Türklere de azınlık hakları verilmesi” için elden geleni yapmaktadır. DIKO’nun günümüzde, Kıbrıs Rum Bakanlar Kurulunda Savunma (F. Fotiu), Eğitim (K. Kenevezos), Enerji, Ticaret, Sanayi (Y. Lakkotripis) ve Sağlık (P. Petridis) Bakanlıkları olmak üzere toplam 4 sandalyesi bulunmaktadır.
Kıbrıs Rum tarafındaki “Siyasi Yapılanmayı” ve Kıbrıslı Rumların Kıbrıs konusuna bakışını anlatan bu yazı dizisi devam edecek…
Ata ATUN
e-mail: ata@kk.tc
http://www.ataatun.com
5 Şubat 2014
3. bölümün devamı…
İki dönemdir Rum -Ermeni kökenli Marios Garoyan’ın başkanlığını yaptığı DIKO, 1 Aralık 2013 tarihinde yaptığı Genel Kurul’da parti başkanlığına Nikolas Papadopulos’u getirdi. Gerçekte Kyprianu ve Papadopulos aileleri arasında geçen bu son seçimi Papadopulos ailesi kazandı.
Demokratik Parti (DIKO)
Siyasi Yelpazedeki yeri: Kıbrıs Rum Milliyetçisi Parti
DIKO, Makarios’un sıkı takipçisi ve çömezi Spiros Kyprianou tarafından 1976 yılında kuruldu.
Spiros Kyprianou da aynen Glafkos Klerides gibi 1950 yılında Başpiskopos seçilen Makarios’un seçildiği günden beri yanından hiç ayrılmadı. 1955 yılında EOKA’nın kuruluşunda rol aldı ve 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk kabinesinde Bakanlık görevi yaptı. 1960’lı yılların başında Türkleri organize bir biçimde imha etme çalışmaları başlatılan “Akritas Planı”nın hazırlanmasında ve uygulamaya konmasında önemli görevler yaptı. Makarios’un öldüğü dönemde Rum Temsilciler Meclisi Başkanlığı görevini yapmaktaydı. Önce Rum Cumhurbaşkanlığına vekalet etti ve sonra da yapılan seçimde Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) 2. Başkanlığına seçildi.
EOKA’nın kuruluşundan hemen sonra üst kademede görev yapan Tassos Papadopulos da, 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk kabinesinde Bakanlık görevinde bulundu. Türkleri adadan silip atmaya yönelik Akritas Planını bizzat kaleme aldı. Kyprianou’nun ölümünden sonra DIKO’nun 2. Başkanı seçildi. 2003 yılında yapılan Kıbrıs Rum Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde GKRY’nin 5. Başkanı oldu.
Şunu hatırlatalım; Kyprianou’nuyu ve Papadopulos’u, Kıbrıs Rum halkına yaptığı hizmetlerin değerini ölçmek için terazinin karşılıklı kefelerine koysanız, terazi kesinlikle dengede kalır.
Makarios, “Büyük Ülkü” olan Enosis’i gerçekleştiren Yunan (Helen) Dünyasının kahramanı olmayı ve tarihe bu unvanla geçmeyi hayal ederken, 1974 Mutlu Barış Harekatı sonrasında adanın üçte birini bir daha geri alamamak üzere Türklere kaptırınca kahrından öldü ve yerine Spiros Kyprianou Rumların Cumhurbaşkanı olarak seçildi.
DIKO’da parti Genel Başkanı olarak Kyprianou (1976-2000) ölünce, yerine Papadopulos (2000-2006) geçti. Papadopulos ölünce de yerine Kyprianou ailesinin adayı Rum-Ermeni kökenli Marios Garoyan “Parti Başkanı” seçildi. 1 Aralık 2013 tarihinde yapılan Genel Başkanlık seçimini bu sefer Papadopulos ailesinin adayı Nikolas Papadopulos kazandı.
2004 Annan Planının tartışıldığı dönemde, DIKO plana büyük bir coşku ile karşı çıkmış ve dönemin DIKO başkanı ve Rum Cumhurbaşkanı olan Tassos Papadopulos, TV’ye çıkarak ağlayarak Rum halkına “Hayır” çağrısı yapmıştı.
DIKO Kıbrıs Rum milliyetçiliğine sıkı sıkıya bağlı ve adanın sadece Rumlar tarafından idare edilmesi fikrini kendine ülkü edinmiş bir Rum siyasi partisidir.
DIKO kurulmadan evvel de partiyi kuran taraftarlar hep Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetinden (Makarios’dan) menfaat sağladıklarından, parti kurulduktan sonra da bu menfaat düzenini devam ettirdiler. Bu nedenle de Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetine ve Kıbrıs Rum milliyetçiliğine sıkı sıkı bağlıdırlar.
Kıbrıs Rum tarafındaki “Siyasi Yapılanmayı” ve Kıbrıslı Rumların Kıbrıs konusuna bakışını anlatan bu yazı dizisi devam edecek…
Ata ATUN
e-mail: ata@kk.tc
http://www.ataatun.com
29 Ocak 2014
