ABD Seçimleri bana demokrasi dersleri verdi. |
 |
Prof. Dr. Ata ATUN |
|
ABD’de başkanlık seçimleri bitti. Seçimlere katılım, sayım ve sonucun alınması sadece 48 saat sürdü.
Seçimde benim dikkatimi çeken başlıkları alt alta yazıyorum.
Bu başlıkların bana verdikleri mesajlar sırası ile şöyle.
44.cü Devlet Başkanının seçilmesi, ülkedeki demokrasi anlayışının ne kadar eski olduğunu vurguluyor. Tamı tamına 215 yıl. Amerika Birleşik Devletlerinde, ABD (United States of America, USA), ilk Cumhurbaşkanı olan George Washington’un (1789-1797) seçilmesinden itibaren, 4 kez seçilen Franklin D. Roosewelt’in (1933-1945) dışında hiçbir başkan 2 kezden fazla seçilmemiş. Bu seçim sürecini de ne Başkanlara yapılan suikastler ne de Dünya savaşları hiç etkilememiş.
Yaklaşık 120 Milyon kişinin oy kullanması, devlet başkanının ne kadar çok insanın arasından seçildiğini vurgulamaktadır. Yarışa giren toplam aday sayısı 3 idi ve 3.cü aday olan Nader bu yarışta pek fazla varlık gösteremedi.
Oy dağılımında Cumhuriyetçi’lerin adayı G. W. Bush 59,117,523 oy ile kullanılan toplam oyların %51’ni aldı, 30 Eyalette seçimleri kazandı ve 279 ikinci seçmen elde etti. Rakibi Demokrat John Kerry 55,557,584 oy ile kullanılan toplam oyların %48’ni aldı, 20 Eyalette seçimleri kazandı ve 252 ikinci seçmen elde etti. 3.cü aday Nader ise kendi eyaletinde bile seçimden 3.cü çıktı. Politik görüşün sadece 2 ana partide birleşmesi, küçüklü büyüklü yüzlerce partinin olmaması ülkede bir istikrar sağlanmasına neden oluyor. Aslında politik istikrar, bence Başkanlık sisteminden kaynaklanıyor.
Seçimi kaybeden Kerry’nin, rakibi ve seçimi kazanan Bush’u tebrik etmesi benzersiz bir davranış ve mükemmel bir demokrasi dersi. Buna ilaveten kazanan ve kaybeden başkan adayları arasında birbirlerine işbirliği çağrısında bulunmaları ise tüm politikacıların ve yöneticilerin örnek alması gereken bir düşünce tarzı. Bizde kazanan, maalesef kaybedeni bir köşeye itmektedir.
Seçimin sonucunu Ohio’nun belirlediğini zannediyoruz ama aslında, tüm eyaletlerde sayımın başından beri oyların arasındaki fark çok az ve kimin Başkan olacağına karar verecek olan 2.ci seçmenlerin sayısı da birbirlerine çok yakın gitmekte idi. Sayım merkezlerine ulaşan sonuçların en geç Ohio’dan gelmesinden dolayı sanki seçimin kaderini Ohio çizmiş gibi görünmektedir.
Geçen seçimde de oylar en geç Florida’dan gelmişti ve hatta kesin sonuca ulaşmak haftalarca sürmüştü. Bu geç gelen sonuç her hangi bir eyaletten olabilir ve hangi eyalet olursa olsun, halkın kullandığı oyların ve 2.ci seçmenlerin sayısının birbirlerine çok yakın olması nedeni ile ancak son gelen resmi sonuçlar başkanın kim olacağını belirlemektedir. Bu da Amerika’daki politik kamplaşmanın dramatik ve aşırı uçlarda olmadığını göstermektedir.
İlk defa Amerikan seçimlerinde etkin gözlemciler olmasına rağmen, bu seçimde hiçbir kanunsuz olay olmadı ve Amerikan halkı, geçmiş yılların aksine büyük oranda sandığa giderek, sabırla sırasının gelmesini bekledi ve belirleyici oyunu kullandı.
Beni en çok etkileyen ise, ABD Başkanının kim olacağına politikaya meraklı veya politikayı bilen 2.ci seçmenlerin karar vermesi. Amerikan seçim sisteminde, en iyi adayı seçmek için adına 2.ci seçmenler dediğimiz neredeyse mesleği politika olan kişiler başkanın kim olacağı konusunda karar vermektedir. Sistemin nasıl çalıştığını hepimiz bilmekteyiz. Özetle, örnek olarak uzmanlık sahası et satmak olan kasap, tahıl üretmek olan rençber, saç kesmek olan berber, hesaplamalar yapmak olan mühendis, boyamak olan boyacı ve diğer benzeri kişiler A.B.D. Başkanının adayların arasından en iyisinin seçilebilmesi için yetkisini işi politika olan veya politikayı en iyi takip eden, çok güvenilir ve saygın 2.ci seçmene devretmektedir.
