Rumlar Gümrük Birliğine Alındı

Prof. Dr. Ata ATUN

Yazarın tüm yazılarını görüntüle

Geçen haftaki yazımda Rumların 17 Aralık müzakerelerinden evvel bir dizi isteklerde bulunacağını ve isteklerinden bir tanesinin de Türkiye tarafından Gümrük Birliğinin fiilen uygulanması talebi olduğunu yazmıştım. Bu öngörüm doğru çıktı ve 1 Mayıs’ta tüm Kıbrıs’ı temsilen Avrupa Birliği’ne tam üye kabul edilen Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti ile Gümrük Birliği Anlaşmasını zorunlu olarak yapan fakat fiilen uygulamaya koymayan Türkiye, Avrupa Birliği Komisyonu’nun 6 Ekim’de yayımladığı kritik İlerleme Raporu öncesinde sürpriz bir adım atarak, Rumlarla “Kıbrıs” adıyla Gümrük Birliği düzenlemesine gitti.

Dün yayımlanan kararda, T.C. Bakanlar Kurulu, 1 Mayıs 2004’te Avrupa Birliği’ne tam üye olarak kabul edilen 10 yeni ülkeden (Çek Cumhuriyeti, Estonya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Polonya, Slovakya, Slovenya ve Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti) Kıbrıs hariç 9’u ile  uygulamaya geçtiği Gümrük Birliğine dün Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetini “Kıbrıs” adıyla dahil etti ve uygulamayı fiilen yürürlüğe koydu.

1963’te Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bozulmasından bu yana 40 yıldır Kıbrıslı Rumları, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) olarak adlandıran Türkiye, ilk kez resmi bir belgesinde, Rumların Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği’nde kullandıkları, “Kıbrıs” titrini kullanmak zorunda kaldı.

T.C. Dışişleri Bakanlığı, bu kararın “Rumları tanıma” anlamına gelmediğini vurgulayarak kararın gerekçesi olarak, “AB ile ilişkiler ve Türkiye’nin Gümrük Birliği kapsamındaki hukuki zorunluluklar” gösterildi. Kararın ardından Ankara Hükümeti, Avrupa Birliği Komisyonu’nun hazırladığı KKTC’ye ekonomik yardım ve serbest ticareti düzenleyen tüzüklerin uygulanması için bir kez daha çağrıda bulundu.

Bence, Gümrük Birliğine Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetini “Kıbrıs” adıyla dahil edildiğinin ve fiilen yürürlüğe konduğunun açıklanması,  İstanbul’da yapılması planlanan AB – İKÖ Forumu’ndan evvel olmalıydı ve Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti’ne AB içinde, KKTC’nin ortak toplantıya katılımını sorun etmesi fırsatı verilmemeliydi.

Bu Gümrük Birliği açıklamasından sonra Türkiye’nin 6 Ekim’de açıklanan rapor ile içine girdiği Avrupa Birliği’ne üye olabilme süreci içinde adım atması gereken bundan başka daha bir çok koşul bulunmaktadır. Özellikle AB üyesi olan Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetini resmen tanıması ve dolayısı ile Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti’nin Ankara’da Elçilik açması, Kıbrıs’tan belli bir programa göre askerini çekmesi ve 1974 sonrası Türkiye’den gelen göçmenlerin bir kısmının geri gitmesi olmazsa olmaz koşullardan birkaç tanesidir.

Büyük bir olasılıkla Türkiye, 17 Aralık’ta Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti’nin ve Yunanistan’ın vetosu ile karşılaşmamak için tüm yukarıdaki koşullar da bir bir yerine getirecektir.