Rusya-AB-Doğalgaz Üçgeni |
 |
Prof. Dr. Ata ATUN |
|
Enerji, tüm kaynaklarını hoyratça kullanılıp tüketmiş olan Avrupa için çok önemli. Buna karşın, Rusya için Avrupa Birliği’nin, Ukrayna yüzünden Rusya’ya yaptırım uygulaması ve gaz alımını durdurması çok da önemli değil.
Bunun için birkaç neden birden var.
AB, doğalgaz alımını durdursa bile, Rusya’nın Hindistan ve Çin ile yapmış olduğu yeni anlaşmalar nedeni ile ürettiği gazını satmakta şimdilik hiç bir sorunu yok.
İkinci ve önemlisi ise Rusya ile BP’nin yakın ve çıkara dayalı ilişkisi.
Doğalgazın Avrupa’ya satışının organizatörü ve başoyuncusu olan BP aynı zamanda da Rusya’da önemli olarak addedilecek işler yapmakta. Ne BP Rusya’ya kazık atabilir, ne de Rusya BP’den vazgeçebilir.
AB’nin Rusya’ya alternatifsiz olarak bağımlı olmasının önüne geçmek için yıllar önce başlatılan çalışmalar Azeri gazının AB’ye ulaşması şeklinde sonuçlandı ve “Güney Gaz Koridoru” olarak adlandırıldı.
Azerbaycan’ın Münhasır Ekonomik Bölgesi içinde yer alan ve Bakü’nün 60 km. güneyinde bulunan Şahdeniz sahasından ikinci faz doğalgazın çıkarılmasının temelleri daha geçen hafta atıldı. Bu temel aynı zamanda “Güney Gaz Koridoru”nu reel olarak hayata geçirmenin ilk adımı ve aşaması.
Yunanistan sınırına kadar 1841 km uzunluğunda olan Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı’nın (TANAP) yapımına ise, herhangi bir aksilik çıkmazsa, gelecek yıl ilkbahar aylarında başlanacak. TANAP’ın devamı olan Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP) ise 870 km. ve İtalya sahillerinde son buluyor.
“Güney Gaz Koridoru”nun Rusya için bir tehdide dönüşmesi şimdilik uzak bir olasılık. Avrupa Birliği’ne faydası, alıcı fazlalığı ve seçme şansı yaratması. Ama Azeri gazının Avrupa Birliğinin doğalgaz gereksinimini tümden ve tek başına karşılaması olanaksız ve zaten böyle bir durumda da Rusya, Azerbaycan üzerinden buna izin vermez.
Şimdilik yapılan zamanlama takvimine göre Şahdenizi doğalgazının, Türkiye-Yunanistan-Arnavutluk-İtalya güzergahından Avrupa’ya ulaşması ancak 2018 yılı sonlarında gerçekleşebilecek. Hedef ise ilk yıl bu hattan 16, 2023 yılında 24 ve 2026 yılında da 31 milyar metreküp gazın Avrupa’ya akması. Yıllık artış miktarının, yaklaşık 4 milyar metre küp civarında olacağı öngörülmekte.
Her yıl Türkiye, kendi topraklarından geçecek olan bu hattan, yıllar içinde orantısal olarak artacak şekilde, ilk başta 6 milyar metre küp doğalgaz satın alımı yapacak. Proje Türkiye için çok önemli. Türkiye’ye siyasi ve strateji güç kazandırırken, 50 milyar dolarlık da katma değer yaratacak. AB’nin gelecekte enerji problemi yaşamaması konusunda Türkiye artık önemli bir rol üstlenmiş durumda.
AB ve Türkiye, günümüzde enerji gereksiniminin büyük bir kısmını bölgedeki tek kaynak olan Rusya’dan karşılıyor. Bu nedenle de günümüzde AB’nin ve Türkiye’nin Kafkasya ve Asya politikaları, büyük oranda Rusya’yı gücendirmeme seviyesinde.
BP’nin yaptığı kapsamlı araştırmaya ve yayınladığı raporda göre, Avrupa’nın geleceğe dönük olarak doğalgaz gereksinimi artış, üretimi de azalma göstermekte.
Günümüzde AB, Rusya’ya göbeğinden bağlı. Bu nedenle de Ukrayna konusunda pek de yaptırım içeren adımlar atamıyor. Eğer AB’nin Rusya’ya böylesi bir enerji bağımlılığı olmasaydı, Ukrayna konusunda daha farklı, şahince ve yaptırımcı davranabilirdi…
Ata ATUN
e-mail: ata.atun@atun.com
http://www.ataatun.org
Facebook: Ata Atun
29 Eylül 2014
T.C. ve KKTC’de Yüksek Öğrenim ile ilgili Resmi kuruluşlar ve Üniversitelerin Etik kurulları, Ata Atun intihal ile ilgili herhangi bir akademik bulguya rastlamamıştır.
