İzini bırakıp giden babam Hakkı Atun
Rahmetlik Babam Prof. Dr. İbrahim Hakkı Atun bundan tam sekiz sene evvel Allah’ın Rahmetine kavuştu, sessiz, sakin ve yüzünde bir gülümseme ile. Sabah uyandığımızda bizi çoktan bırakıp gitmişti.
Kendisi gitti ama Kurucusu olduğu Van 100. Yıl Üniversitesi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Elazığ Veteriner Enstitüsü, Pendik Veteriner Enstitüsü gibi bilim yuvaları, Doğu Akdeniz Üniversitesi Vakıf Yönetim Kurulu Başkanlığı, Yakın Doğu Üniversitesi Rektörlüğü ve daha 1975 yılında KKTC’nin Üniversiteler adası olmasının fikrini ortaya atarak kıvılcımı çakması gibi eserleri bu dünyada kaldı. Belli ki uzun bir müddet daha kalmaya da devam edecek.
Herkesin babası kendine kıymetli ve özel, ancak benim babam yokluk yıllarının Kıbrıs’ında, daha yirmi yaşına bile girmeden, yol, sokak bilmeden, elinde tahta bavulu ile canını dişine takarak tek başına yollara düşmüş bir gözü pek. Hayatında ilk kez gördüğü adına gemi denen taşıta Larnaka’dan binerek yollara düşmüş, Karpaz bölgesinin imamı ve hocası olan babası (dedem), rahmetlik Mehmet Rifat Efendi’nin birkaç hayvanını satarak cebine koyduğu üç beş kuruş ile.
Olgunluk sınavını geçip, kazandığı Türkiye Cumhuriyeti’nin verdiği yatılı burs ile Ankara Üniversitesine kaydını yapmış. Şansa bakın ki Ankara Üniversitesi’nde eğitime başlayan babam, Atatürk ile karşılaşma şansına da sahip olmuş, hem de birkaç kez. Yatılı okul dışındaki yaşam giderlerini karşılayabilmek için çeşitli işler yapmış babam. Kravat, çorap, cüzdan ve kemer imal etmiş, eski bisikletleri alıp, yenileyerek satmış. Fakirlik kolay değil. ABD’de burslu olarak hem Lisans Üstü eğitimini tamamlamış hem de laboratuvarlarda çalışmış. Dönüşünde mecburi hizmet olarak Elazığ’a tayin edilmiş. Boş duramayan babam, 1952 yılında T.C. Tarım bakanlığını ikna ederek “Elazığ Bakteriyoloji ve Seroloji Enstitüsü”nü kurmuş babam, hem de sıfırdan, aynen Van Yüzüncü Yıl Üniversitesini seneler sonra gene sıfırdan kurduğu gibi. O dönemde birkaç parça laboratuvar aletinin uluslararası patentini de almış babam. Bunlardan en ünlüsü “Atun pensi”. Başbakan Adnan Menderes, eli değsin, adam etsin diye babamı Elzaığ’dan İstanbul’a, Pendik Veteriner Enstitüsüne tayin ettirmiş, görevini tamamlayınca da Ankara’ya almış babamı. Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) babamın farkına varınca da babamın yurt dışı görevleri başlıyor. Bu nedenle kıl payı Hindistan’da doğmadım.
Babamı İngiliz Sömürge Yönetimi de rahat bırakmıyor ve 1950’lili yılların ikinci yarısında Kıbrıs’taki bir salgın hastalık nedeni ile adaya çağrılan babam önce Lefkoşa’daki Laboratuvarın başına getiriliyor, sonra da adanın tüm ilçelerinde görev yapmaya başlıyor. Önemli bir görevde olduğu için de Grivas hariç, Makarios dahil, dönemin tüm Rum ve Türk siyasileri ile tanışmak fırsatım oldu. Irak’taki General Kasım hükümeti Türkiye’den ve Dünya Sağlık Teşkilatı’ndan salgın hastalık uzmanı isteyince babama Irak yolu gözüktü ve ertesi yıl babamın tayini Irak’a, Bağdat Üniversitesine çıktı. Bu defa da Irak’ın önemli kişileri ile tanışmaya başladım. Saddam Hüseyin’ini de sadece bir kez Türkiye-Irak Ordu Takımları maçında görebilmiştim tribünlerde.
Babamın aklında artık memlekete dönmek vardı ve gözüne de Hacettepe Tıp Fakültesini kestirmişti. Çok titiz biri olan Prof. Dr. İhsan Doğramacı öğretim üyesi seçerken bayağı ince eleyip sık dokumasına rağmen, babamı daha ilk günden işe başlatmıştı ““ününüz sizden evvel buraya ulaştı. Yarın Patoloji bölümünün başkanı olarak görevinize başlıyorsunuz, odanız hazırlanmıştır” diyerek.
Şansa bakın ki, 20 Temmuz 1974 tarihinde başlayan Mutlu Barış Harekatında babam Kıbrıs’tadır. Tıp eğitimindeki bilgilerini kullanarak Mağusa hastanesinde yaralıların tedavisine gönüllü olarak koşar. Mutlu Barış Harekatı’nda arşiv niteliği taşıyacak birçok değerli fotoğraflar çeker ve Mağusa’da yaşanan olayları ölümsüzleştirir. Babam Hakkı Atun’un Başbakan Bülent Ecevit’e ve Başbakan yardımcısı Turhan Feyzioğlu’na bıkmadan yazığı mektupları ile başlayan Kıbrıs’ın üniversite eğitimi merkezi olması süreci, kararlı tutumu ile nihayet olumlu bir sonuca ulaşır ve günümüzün DAÜ’sü olan Yüksek teknoloji Enstitüsü Mağusa’da kurulur.
Patoloji bölümündeki başarıları kendisine Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesinin (kurucu) Dekanlığını getirir. Birkaç yıl sonra da dönemin Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı kendisini “Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi”ni kurmakla görevlendirir. Yüksek Öğrenim Kurumu’nun (YÖK) kararından sonra Van Üniversitesini kurmak için yola çıkar ve Doğu Anadolu’nun en iyi üniversitesi olan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’ni kurarak Kurucu Rektörü olur. Bu görev bir başka gururdur babam için. Hürriyet Gazetesi’nin yazdığı gibi “Elinde bir ibrikle” Van’a gider ve üniversiteyi sıfırdan yaratarak kurar. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi babamın KKTC’ye dönemsinden sonra vefalı davranır ve adını Konferans salonuna vererek ölümsüzleştirir.
1984 yılında, KKTC Cumhurbaşkanı rahmetlik Cumhurbaşkanı Rauf R. Denktaş kendisinden Doğu Akdeniz Üniversitesi mütevelli heyetine girmesini ve Teknoloji Enstitüsünden Üniversiteye geçişine yardımcı olmasını ister. Bu talep üzerine KKTC’ye kesin dönüş yapan babam, önce Doğu Akdeniz Üniversitesi Vakıf Yönetim Kurulu üyeliğine sonra da başkanlığına seçilir, Cumhurbaşkanı rahmetlik Rauf R. Denktaş’ın da akdemi konusunda danışmanı olur.
Atun, 1988 yılında Cemaat Meclisi’nin üst katında ilk açılış konuşmasını yaptığı “Yakın Doğu Üniversitesi”nin de bilahare Rektörlüğüne atanır.
Başarılarla dolu yaşamı 2009 yılının 13 Kasım’ında yatağında gece uyurken sessizce son bulur. Vefalı sevenlerinin katıldığı görkemli bir törenle Gazimağusa’da ebedi istirahatgahına defnedilir.
Allah’ın rahmeti üzerinden hiç eksik olmasın, mekanı Cennet’te nurlar içinde yatsın babam.
Prof. Dr. Ata ATUN
KKTC III. Cumhurbaşkanı Politik Danışmanı
e-mail: ata.atun@atun.com veya ata.atun@gmail.com
http://www.ataatun.org
Facebook: AtaAtun1
“Hukuksuz yasalar” ülkesi
YURDAGÜL ATUN
27 Mart 2017 tarihinde Meclis’te onaylanan bir yasa var.
Cumhurbaşkanının bir kez geri gönderdiği bir yasa. Cumhurbaşkanının YÖDAK’ın yetkilerinin zayıflatılması gibi bir zafiyet gördüğü için reddettiğini okumuştum. Umarım reddetme gerekçesi yasadaki anomaliyi anlamasındandır. Zira yasayı bugüne kadar tek anlayan çıkmamış.
Sıkı durun anlatıyorum. Eminim bugüne kadar böyle garabet yasa görmediniz. Dünyanın hiçbir yerinde böyle “bir adım sonrası hesaplanmayan bir yasa” yapılmadı.
Adı, “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yükseköğretim Değişiklik Yasası.” Amacı özetle, KKTC yükseköğretimine kalite getirmek, üniversiteleri ticari kurum olmaktan çıkarmak, her önüne gelenin üniversite açmasının önünü tıkamak.
Eskiden bakanın iki dudağı arasında olan izin yetkisi yeni yasayla Meclis’e verilmiş. Buraya kadar herşey normal ve anlaşılır. Anormallik, üniversite kurmanın zorlaştırılması adına ortaya koyan süreçle başlıyor.
Şimdi, yasa yapıcıların dahi bilmediği bu anormalliği özetleyerek anlatalım;
Siz üniversite kurmak için başvurduğunuzda, önce KKTC’de bir şirket kurmanız isteniyor. Yerli hisse yüzde 51’in altındaysa 100 bin doları yatırmadan prosedür başlamıyor. (Bu sadece şirket kurmak için.)
Sonrasında yeni yasaya göre, asgari ücretin 5000 katı nakit para yatırılması gerekiyor. Bu da aşağı yukarı 10 milyon TL’ye tekabül ediyor. 100 bin Doları Şirketler Mukayyitliği (şirketi kurmak için), 10 milyon TL’nin yatırılmasını da Eğitim Bakanlığı talep ediyor.(Ön izin değerlendirmesine sokmak için.)
Bu arada üniversitenin kurulacağı arazinin kiralanması veya satın alması gerekiyor. Kira kontratı en az 10 yıllık olacak. Ve bu 10 yıllık kira kontratını maliyede tasdik ettirmeniz ve kira kontratı vergisini de peşin ödemeniz lazım. Bu da birkaç yüz bin TL tutuyor, kira bedeline orantılı olarak. Aldığınız veya kiraladığınız arsanın en az 30 dönüm –ve fazlası- olması da bir başka şart.
Kiralamak çok da ucuza mal olmadığı için milyon sterlinler vererek toprağı almak daha akılcı geliyor, 4-5 milyon sterlin veriyor, alıyorsunuz. Tapu harcı yüzde 6 olduğu için KDV’si ve diğer ilave vergilerle birlikte 4 yüz bin Sterlini aşan bir de tapu harcı ödüyorsunuz.
Sonrasında mimari ön projelerin çizimleri isteniyor sizden. Bunun maliyeti yaklaşık 500-600 bin TL tutarında. Artı, iki fakülte ve 6 bölüm açmanız şartı konulduğu için bir profesör, bir doçent ve bir de yardımcı doçenti istihdam edip, bu isimleri beyan etmeniz gerekiyor. Bu isimler YÖK kuralına göre başka bir yerde çalışamayacağı için, ortada ne izin ne üniversite varken, maaşlarını ödüyorsunuz.
En az beş yıllık stratejik plan hazırlıyorsunuz. Bu planda öğrenci sayınız, bu sayının öngörülen artışı, binaların nasıl, hangi sistemde yapılacağı gibi detaylı çalışmalar yer alıyor. Bunların hazırlanması 7 kişilik ekiple en az 10 gün.
Tüm bu çalışmaları yaptıktan sonra Değerlendirme Kuruluna girmeye hak kazanıyorsunuz. Bu kurulda Eğitim Bakanlığı’nın, YÖDAK’ın, Devlet Planlama Teşkilatının, İçişleri Bakanlığı’nın ve Maliye Bakanlığı’nın birer üyesi var. Bu üyeler sizin kendilerine verdiğiniz binlerce sayfalık projeyi, mali durumunuzu, stratejik planınızı inceliyor, ona göre olumlu ya da olumsuz görüş beyan ediyor.
Siz, özkaynaklarınızla yapacağınız ve dünyanın herhangi bir yerinde kapıların sonuna kadar açılacağı bu yatırımın değerlendirme kurulundan zahmetsizce geçeceğini düşünüyorsunuz ama yanılıyorsunuz. Değerlendirme Kurulu her nedense (!) öyle hemen toplanamıyor. Allah’ın işi, üyeler belirlenen tarihte teker teker hasta oluyor. Dört-beş derken hastalık kotası tamamlanıyor, bahaneler tükeniyor ve Değerlendirme Kurulu toplanıyor. Olumsuz görüş belirtecekler ama bulmak zor. Topu Meclis’e atacaklarından, olumlu görüş beyan ediyorlar. Bitmiyor. Önce Bakanlar Kurulu’na, sonra Meclis’e gidiyor, Meclis komiteye havale ediyor, bu sefer de komite toplanamıyor ne hikmetse!
Hikaye uzun, Türk filmlerine konu olacak entrikalar dönüyor ama işin acayipliği yasada. Yasa size “toprağı al, planını çiz, öğretim görevlilerini istihdam et, bana sun” diyor ama bunları yaptıktan sonra izin çıkmadığı takdirde, alınan bu toprağın, yapılan milyonlarca TL harcamanın, kaybedilen zamanın kim tarafından tazmin edileceğini söylemiyor. Ayrıca üniversite kurma başvurularının Meclise havale edilmesi, yani siyasileştirilmesi, bir başka garabet. UBP/DP tarafından gelen yasanın CTP/TDP’ce, CTP/TDP tarafından gelen yasanın UBP ve DP’ce kabul edilmesi zor. Zira partiler, neyin geldiğine değil, kim tarafından geldiğine bakıyor.
Gülsek mi, ağlasak mı bilemiyoruz. Düşünün siz kendi özkaynaklarınızla –KKTC’deki üniversitelerin yüzde 90’ı devletin tahsis ettiği arsalar üzerine kuruludur- 100 milyonları aşacak bir yatırım yapmak için başvuru yapacaksınız, yeni yasanın öngördüğü gibi tek ekonomik faaliyetiniz üniversite sektörü olacak, yasalar öyle emrediyor diye 5 milyon sterlin toprağa vereceksiniz, birileri kollarını uzatarak sizin işinizi çeşitli yollardan engelleyecek ve siz de bu zararınızın üzerine soğuk su içeceksiniz! Kimse kusura bakmasın ama bu devlet bir adım ötesini düşünmeden yaptığı, “kimse KKTC’de yatırım yapmaya heveslenmesin” temalı bu yasayla gelen mağduriyeti tazmin edecek, hukuk devletiyse etmek zorunda. Meclis’teki hukukçulara da bu konuda büyük görev düşüyor.
***
Bir başka garabet de kapıda. Bir milletvekili, KKTC’de faaliyet gösteren bazı üniversitelerin de telkiniyle, yeni bir yasa önerisi sundu Meclis’e. Buna göre 10 yıl boyunca KKTC’de üniversite açılamayacak, üniversiteler devredilemeyecek. Sözde kalitenin yükselmesi adına bu karar alınacak. Tamam da kalitenin yükselmesi için YÖDAK gibi bir kurumu neden daha işlevsel hale getirmiyorsun? Neden denetimleri artırmıyorsun? Neden denetim için kadro oluşturup, istihdamlar yapmıyorsun? Mevcutların kaliteleri neden ölçülmüyor? Bu yasayı ben Trump’un Meksika sınırına öreceğini söylediği duvara ve “kaçakçılık olmasın” diye sınırların kapatılmasına benzetmekteyim. Kapatmak veya izin vermemek işin kolayı zira bizde denetleme gibi bir kültür olmadı, olmayacak.
***
Bir de kalkınmada öncelikli bölge konusuna değinelim. Kalkınmaya öncelikli bölgelere yatırımcı çekmek için tüm dünyada cazip fırsatlar sunulur. Kimi yerde arazi, kimi yerde düşük faizli kredi, kimi yerde ise vergi indirimi gibi. Sizin tayininiz çıktığında gitmemek için kırk takla attığınız bir yere milyonlar dökecek yatırımcı için bunlar cazibe unsurları olabilir. (İşadamları- şayet kara para değilse- parasını sokağa atmayacağı gibi, yatırımın getirisini hesaplamak zorundadır.) Tabi bu fırsatlarda da yatırımın bir ölçüsü vardır. Yazık ki bizim ülkemizde yatırımcıya sunulacak bu imkanlar “peşkeş” olarak nitelendirilmekte. Onlara tavsiyem Güney Kıbrıs’ta, Yunanistan’da, Amerika’da, Türkiye’de, Almanya’da ve Balkan ülkelerinde yatırımcılara, yatırım miktarları doğrultusunda sunulan fırsatları bir okumaları.
Girne Lefkoşa gibi ilçelerde üniversite kurulmaması konusu tartışılıyor. Sebep; yollar kaldırmıyor, altyapı yetersiz! Yine yukardaki konuya geliyoruz. Altyapı kaldırmıyor diye izin verme olsun bitsin. Be kardeşim Singapur’un yüzölçümü Kıbrıs adasının üçte biri kadar, nüfusu 2014 yılı verilerine göre 5.469.724. Niye biz artan nüfus ve ekonomik gereklilik doğrultusunda büyüme planları yapmıyoruz da, “bizim altyapımız yetersiz” deyip yasaklama yoluna gidiyoruz? KKTC neden bir Singapur olmasın? Niye gelişimize katkı sağlayacak, ekonomik ambargolarımızı delecek projeler üretip, bunları hayata geçiremiyoruz? Yok olan ilelebet yok mu kalmalı? Altyapı yetersizse, yeterli hale getirilemez mi? Bununla ilgili hangi projeleri koyduk ortaya?
Özetle; “Tencerede pişirip kapağında yiyelim. Azıcık aşım, kaygısız başım” merkezli yaşam şeklinin dünyalı olmakla örtüşmediğini anlamamız, seçilememe korkusuyla sivil erke boyun eğmememiz, kısaca kabuklarımızı kırmamız gerek. İngiltere’ye, Güney’e gitmekle, arada cruise turuna katılmakla olmuyor bu işler…
YURDAGÜL ATUN
Suudi Arabistan’da neler oluyor?
Arap Baharı’nın farklı bir türü Suudi Arabistan’a sıçramış durumda.
Suud ailesi içinde etkili konumdaki üç farklı grup perde arkasında birbirlerine saldırmaya başladı. Hedef, iktidarı elde tutmak, hasımları yok etmek. Bu gruplardan üçünün de arkasında farklı üst akıllar bulunmakta.
İç savaş ABD-İsrail ittifakından oluşan üst akıl, Yemen topraklarından başkent Riyad’a balistik füze attırması ile kendini gösterdi. Amaç aslında masumdu ve ABD yapımı Patriot füzeleri ile diğer ABD-İsrail yapımı sofistike silahların Suudi Arabistan’a satılmasını hedefliyordu. ABD ekonomisinin her gün biraz daha kötüye gidiyor olması, karşılıksız basılan ABD Dolarlarının da kurtarıcılığını ve inandırıcılığını yitirmiş olmasını çiçeği burnunda ABD Başkanı Trump, önünde toraman bir bebek gibi buldu. Başkan Trump kurtuluş çarelerinden bir tanesi olan ve kendisinin de çok iyi bildiği dış satıma öncelik verdi hemen. Strateji ve taktik asırlar önce belirlenmiş ve başarı ile de uygulanıyordu. Aynen Rotschild ailesinin son dört yüz yıldır yaptığı gibi silah satmak istediğin ülkeleri kapıştır sonra da her iki tarafa da silah sat, paraları da cebe indir.
Senaryoyu sahneye koymak için düğmeye basıldığında, Yemen’den fırlatılan balistik füzeyi, başarısına toz kondurulmayan Patriot füzeleri sınırı geçer geçmez yakalayamadı. Yemen’den atıldığı iddia edilen Balistik füzenin ateşleme yeri tam Yemen-Suudi Arabistan sınırı kabul edilirse, sınır ile başkent Riyad’ın arası, kuş uçuşu ile yaklaşık 1,250 km. Yolcu uçağı ile bir saat otuz dakikalık bir uçuş demektir. Yemen’den atılan balistik füzenin, marka ve modelini bilmiyorum ama orta kalitede ve orta menzilli bir füze olduğunu varsaymaktayım. Patriot füzelerinin azami görme menzili 80 km.dir. Bu füzeler Suudi Arabistan-Yemen sınırına yakın yerlere konuşlandırılmış olsalardı Yemen’den atılan füzenin daha sınırı geçer geçmez imha edilmesi gerekirdi. Belli ki yakalayamamış ve füze ancak Riyad Kral Halid Havaalanı üzerindeyken, yani şehre artık ulamışken vurulabilmiş. Bu işin bir başka yüzü…
Bu olay sonrasında tutuklanan kişiler 11 Prens ve 38 eski Bakan. El-Velid bin Telal bin Abdülaziz el Suud, Muteib Bin Abdullah (Ulusal Muhafızlar Şefi), Amiral Abdullah bin Sultan bin Muhammed Al-Sultan (Donanma Komutanı), Khaled Al Tuwaijri (Kraliyet Mahkemesi Başkanı), İbrahim Al Assaf (eski Maliye Bakanı), Türk Bin Abdullah (Riyad Belediye Başkanı), Türk Bin Nasır, Alwaleed Al Ibrahim (Ortadoğu Yayıncılığı Şefi), Bin Ladin, Al Tobaishi, Adel Fakeih (eski Cidde belediye başkanı), Amr Al Dabbagh (İşadamı), Saud Al Dawish (eski Suudi Telekom CEO’su), Khaled Al Molhem (Suudi Havayollarının eski başkanı) ve diğerleri.
Bu tutuklamalardan evvel de Eylül ayında aralarında din adamlarının bulunduğu 20 kişi tutuklanmıştı. Tutuklamalardan sonra ise Asir Eyalet Vali Yardımcısı Prince Mansour Bin Muqrin ile birlikte sekiz üst düzey yetkili ABD yapımı bir helikopterin düşmesi sonucunda hayatlarını kaybetti.
Başkan Trump ilk dış ziyaretini boşuna Suudi Arabistan’a yapmadı. Damadı ve Baş Danışmanı Jared Kushner de bu yıl 3 kez gitti Suudi Arabistan’a. ABD, Ortadoğu’da avcu içinde tutabileceği ülke olarak Suudi Arabistan’ı seçmiş. ARAMCO (Arab American Company) ile de rahatça içini boşaltırken, Kraliyet ailesini de bu sömürüden bol bol faydalandırıyor.
Petrolün paylaşımı ve güç dağılımı artık son noktaya geldi. Aynen içi su dolu bir çaydanlığın harlı ateş üzerinde kapağını kaynayan suyun çıkardığı buhar gücü ile fırlatma aşamasına geldiği nokta gibi.
Suudi Arabistan’da Kraliyet ailesi içinde ve bu aile ile birlikte iş yapan diğer zengin aileler arasında ABD-İsrail yanlıları, İngiliz yanlıları ve ABD’den kurtulalımcılar olmak üzere 3 grup oluşmuş durumda ve iktidar mücadelesi bu üç grup arasında başladı. ABD’nin müdahalesi bu kavgayı ne kadar erteleyebilecek, göreceğiz.
Prof. Dr. Ata ATUN
KKTC III. Cumhurbaşkanı Politik Danışmanı
e-mail: ata.atun@atun.com veya ata.atun@gmail.com
http://www.ataatun.org
Facebook: AtaAtun1
KKTC-Türkiye arasında yeni ticaret anlayışı
Cuma günü, KKTC Ekonomi ve Enerji Bakanı Sunat Atun ile T.C. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi arasında Ankara’da yapılan “Gıda ürünleri ile endüstri ürünlerinin gözetime tabii tutulmadan, gümrükten muaf tutularak ihracatına ilişkin anlaşma” ve söz konusu anlaşma sonrası yapılan geleceğe yönelik mutabakatlar çok önemli.
Bakan Atun’un, KKTC ve Türkiye arasında senelerdir yapılmakta olan ithalat ve ihracat işlemlerinde yıllardır yaşanan sorunları tespit ederek, masaya koyması ve mevcut sorunların çözümü ile geleceğe yönelik tedbirlerin alınması girişimine belli ki Türkiye Cumhuriyeti hükümeti her zamanki gibi olumlu, hatta çok olumlu yaklaşmış.
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi’nin bu toplantı sonrası yaptığı açıklamada “KKTC üzerindeki haksız uygulamalar ortadan kalkana kadar ayrıcalıklar sunmaya devam edeceklerini” söylemesi Türkiye’nin KKTC’ye şimdi var olandan çok daha fazla önem verdiğinin ve olası bir çözüme kadar da Kıbrıslı Türklerin Türkiye’nin tüm nimetlerinden faydalanmasını öngörüyor. BM Güvenlik Konseyinin, insanlığın yüz karası 18 Kasım 1983 tarih ve 541 numaralı kararı sonrasında Kıbrıs Türk halkına uygulanan acımasız ambargolar nedeni ile ellerinden alınan dört özgürlüğün ve kısıtlamaların olumsuz etkilerini iyice azaltmaya yönelik tedbirlerin düşünüldüğü ve sıra ile uygulamaya konduğu kesin.
Bu toplantıda alınan kararlar gerçekten çok radikal. Bilmekte fayda var.
Dalgalanan döviz kurları nedeni ile geçmişte, Türkiye’den yapılan ithal ürünlerde, faturalamanın Dolar üzerinden yapılması nedeni ile yaşanan enflasyonist etkileri azaltmaya, KKTC’nin ihracatını da arttırmaya yönelik alınan söz konusu karar, çok önemli bir gelişme.
Türkiye ile KKTC arasındaki ticarette, KKTC’de üretilen gıda ürünleri ile endüstri ürünlerinin gözetime tabii olmadan, gümrükten muaf tutularak Türkiye’ye ihraç edilebilecek olması, yerel sanayimizin gelişmesine ve büyümesine büyük bir destek olacak. KKTC’de üretilen mallar, Türkiye’de yurt içinde üretilmiş gibi işlem göreceğinden dolaşımı serbest olacak. Buna ilaveten ithalat ve ihracatta sadece Türk lirası kullanılabileceği fikrinin ortaya atılması ve kısa bir zaman dilimi içinde de gerçekleştirilecek olması büyük bir gelişme. Türkiye’den yapılacak ithalatta ve Türkiye’ye yapılacak ihracatta, maliyetin küçük bir oran dahi olsa yükselmesine neden olan bankalarda yapılan işlemlerin de gözle görülür bir şekilde azalacağı kesin.
Bu uygulamanın yürürlüğe girmesinden sonra KKTC’den Türkiye’ye yapılacak ihracatın 2018 yılının sonunda 100 milyon doların üzerine çıkarılması hedefi ise mevcut ihracat miktarının önümüzdeki 13 ay içerisinde neredeyse 3 kat artacağını öngörmekte. Ve bence en önemli uygulamalardan bir tanesi de, KKTC’de ticari faaliyet gösteren kişi veya şirketlerin, Türkiye’den satın aldıkları ürünlere yönelik KDV muafiyeti konusundaki problemlerinin çözülmesinin masada olması. Bu uygulama, KKTC’de ellerinde acentelikler olmayan veya büyük boyutlarda ithalat yapamayan ithalatçıların Türkiye piyasasından satın alarak KKTC’ye ithal ettikleri ürünlerin perakende satış fiyatlarında asgari yüzde 15 düşüş getirecek.
Tüm bu gelişmeler aklıma, ABD, Kanada ve Meksika arasında imzalanan NAFTA’yı (North America Free Trade Agreement) ve 2010 yılında çalışmaların başlatıldığı Türkiye, Suriye ve Lübnan arasında, ürünlerin, sermayenin, kişi ve hizmetlerin serbest dolaşımı ve tüm işlemlerde Türk Lirasının kullanılması anlaşmasını getirdi. Uygulanabilseydi, bugün, Türkiye, Suriye ve Lübnan arasında Türk Lirasının kullanıldığı ortak bir ekonomi olacaktı. Ki; böylesi bir uygulamanın “Dolar” adına kötü bir örnek olacağı, dünya ticaretinde Dolar’ın tahtını sallayacağı ve diğer komşu ülkelere de sıçrayabileceği korkusu nedeni ile 2011 yılının Mart ayında başlayan Suriye Baharı’nın kasten Dolarcılar tarafından başlatıldığı iddiaları da sık sık dile getirilmekte…
Türkiye’den TL ile ithalat ve ihracat, bence günümüzün en önemli gelişmelerinden ve kazanımlarından bir tanesi..
Prof. Dr. Ata ATUN
KKTC III. Cumhurbaşkanı Politik Danışmanı
e-mail: ata.atun@atun.com veya ata.atun@gmail.com
http://www.ataatun.org
Facebook: AtaAtun1
İstanbul’da yapımı süren 3’cü havaalanının gerekli olup olmadığı konusundaki doğru bilgilere, Avrupa’nın nabzını tutarak ve havaalanının yapılışına yaklaşımını doğru değerlendirerek ulaşmak gerekiyor. Türkiye’de ise bazı kişiler, gerçekçi bir analiz ve araştırma yaptıktan sonra tarafsız bir değerlendirme yapmak yerine, bir takım yüzeysel gerekçelerle olumlu veya da olumsuz fikirler üretmekte, veya da politik düşüncelerle her yapılanı, iyi de olsa, kötü de olsa eleştirerek, bunu siyasi bir kazanıma dönüştürmeğe çabalamakta.
“Çocuktan al haberi” atasözünün bir farklı versiyonu olan “kendin hakkındaki bilgiyi rakibinden al” sözüne uygun olarak İstanbul’un 3’cü havaalanı ile ilgili yorumları ve değerlendirmeleri de Avrupa basınından almak gerekiyor.
Bir dönemin “transit ve uçak aktarma merkezi olan Atina havaalanı” uzun yıllar önce bu önemini kaybetmiş durumda. Avrupa-Afrika-Orta Doğu-Asya-Rusya-Çin uçuşlarında aktarma ve transit merkezi olan Atina Havaalanı, zaman içinde teknolojiyi yakalayamadığı, yenilenmediği, büyütülmediği ve çağdaşlaştırılamadığı için bu altın fırsatı kaybetti. Elbette bu kayıpta ünlü Yunanlı armatörlerden Olimpik Havayollarının kurucusu Aristotelis Onasis ve Stavros Niarchos’un vakitsiz vefatları da etkili oldu.
O dönemde Avrupa’nın ortalarında yer alan Frankfurt havaalanı ile yakın komşusu Amsterdam havaalanları öne çıkmaya başladı ve Frankfurt havaalanı zaman içinde Avrupa’nın transit merkezi haline geldi. Fransa’nın başkenti Paris’teki Charles De Gaulle Havaalanı ise bu yarışta çok gerilerde kaldı. İngiltere’nin başkenti Londra’daki Heathrow havaalanı ise daha çok Ortak Refah ülkelerine ve Amerika uçuşlarında öne çıkabildi. Frankfurt havaalanı hepsini sildi süpürdü Atina çöküşe geçince.
Alman basınını okuyunca, İstanbul’da yapımı süren 3’cü havaalanının ne denli önemli bir yatırım olduğu, kalplerine düşen korkudan ve öngörülerinden anlaşılıyor. İstanbul 3’cü havaalanını “Dünya hava trafiğinin kalbi olacak” diye tanımlıyor Alman basını. Avrupa’dan Asya, Çin, Uzak Doğu ve Afrika’ya yapılacak uçuşlarda İstanbul’un mükemmel bir konumda olduğu, söz konusu yolcular için ideal bir durak ve aktarma merkezi görevini yapacağını dile getiriyor Alman medyasının önemli yazar ve editörleri. Hamburg, Köln ve Stuttgart’tan Asya, Çin, Uzak Doğu ve Afrika yönünde uçacak yolcuların İstanbul’da aktarma yapmalarının kendilerine zaman kazandıracağı ve daha ucuza mal olacağı görüşü ve iddiasındalar. Gerçekten ilginç bulgulara değinmişler bu yazarlar. Hamburg’da oturan bir kişinin, Hamburg-Frankfurt-Dubai uçuşunun Hamburg-İstanbul-Dubai uçuşundan daha uzun zaman alacağını ve daha pahalıya mal olacağını öne sürüyorlar.
İstanbul’daki 3’cü havaalanının birinci aşaması bittiği vakit bile yılda 90 milyon yolcuya hizmet vereceğini, Frankfurt havaalanının kapasitesini yüzde 32 aşacağını ve Londra’daki Heathrow havaalanını da gerilerde bırakarak Avrupa’nın en büyük havaalanı olacağı görüşündeler. İstanbul’daki 3’cü havaalanı bittiği vakit de, yolcu kapasitesinin yılda 200 milyonu geçeceği nedeni ile Frankfurt havaalanı dahil Avrupa’nın önde gelen bir çok havaalanının önemini kaybedeceğini ve İstanbul 3’cü havaalanının merkez olacağını öngörmekteler.
Önümüzdeki birkaç yıl içinde Ercan Havaalanı’na uygulanan ambargolar kalkmasa bile, Kıbrıslı Türkler ve Rumlar, İstanbul 3’cü havaalanı üzerinden dünyanın her köşesine, Ercan havaalanı başlangıçlı ve İstanbul aktarmalı yolculuklar ile Larnaka’dan yapılacak direkt seferlerden daha ucuza ve çok daha kısa bir sürede uçabilecekler…
Prof. Dr. Ata ATUN
KKTC III. Cumhurbaşkanı Politik Danışmanı
e-mail: ata.atun@atun.com veya ata.atun@gmail.com
http://www.ataatun.org
Facebook: AtaAtun1
