Mevcut yer isimleri hangi eski ile değiştirilsin |
 |
Prof. Dr. Ata ATUN |
|
III.cü Kültür ve Sanat Kurultayı yapıldı biliyorsunuz. Ve Halk Bilimi Alt Kurulunun, Folklor bölümünde, 7 Nisan günkü toplantıda üç tane de öneri yapıldı.
Bunlardan bir tanesi çok ilginçti. “Kıbrıs’taki Mevcut Türkçe Yer isimleri eskileri ile değiştirilsin” şeklinde bir öneri yapıldı. Öneri salonda mevcut 70 kişi tarafından tartışıldı ve 48 leyhte 30 aleyhte oyla kabul edildi ve tavsiye kararı olarak da bir üst kurula yazıldı.
Alt Kurul toplantısı ile ilgili iddialar da var. Yerler gazetelerin bir tanesinde konu ile bir katılımcı tarafından yazılan bir yazı ve yorum da mevcut. İddialara göre öneriyi yapan kişinin “Ben Türk değilim, Kıbrıs’lıyım” dediği söyleniyor ve önerinin öyle çok masum olmadığı ve daha evvelden tüm gerekli hazırlıkların yapıldığı, oylama ile ilgili kulis faaliyetlerinin tamamlandığı sonra da öneri olarak alt kurula getirilerek kabul ettirildiği söyleniyor. İddialara göre o günkü katılımcı sayısı her günkünden daha fazlaymış….
Beni işin içeriği ve Kıbrıs’ın tarihsel gerçeği daha çok ilgilendiriyor.
Kıbrıs adası kendi coğrafyasına özgü çok çeşitli nedenleriyle, tarihin bilinen ilk devirlerinden itibaren Akdeniz etrafında gelişen medeniyetlerin etkisi altında kalmış, önem kazanmış ve bu önemiyle de güncelliğini ve sürekliliğini günümüze değin korumuştur.
Hititlerden başlamak üzere, Mısırlılar, Fenikeliler, Asurlular, Persler, Ptolemiler, Romalılar, Bizanslılar, Araplar, Cenevizliler (Bir kısmı), Lüzinyanlar, Venedikliler (İtalyan), Osmanlılar ve son olarak İngilizler olmak üzere 14 ayrı dil ve kültürdeki devletler adada hükümranlık kurmuşlardır.
“Kültürler akışkan ve yapışkandır” söyleminden hareketle, Kıbrıs adası üzerinde hükümran olan her medeniyetin, bu ada coğrafyasında var olan şehirlere, kasabalara, köylere, dağlara, tepelere, derelere, çaylara, yarlara, uçurumlara, göletlere, göllere, burunlara, körfezlere ve benzeri diğer coğrafik yerlere kendi kültürel mührünü vurması kaçınılmazdı, vurdular da…
Yüzlerce yıldan beri, birçok kez isim değişikliğine uğrayan bu yer adları, bugüne değin yeterince araştırılıp incelenmediği ve elde edilen veriler de kapsamlı bir kitap içerisinde topluca yayınlanmadığı için, Kıbrıs adası yer adlarıyla ilgilenenlerin kimi çalışmalardan elde ettikleri veriler, çoğunlukla, kayıp bilgilerden oluşmuştur.
Kıbrıs adasında 21,000 adet coğrafik isim var. Dereler, ovalar, tepeler, köyler, şehirler vb yerler. Hepsinin toplamı 21,000. Bu isimler 1958 yıllarında yapılan kapsamlı bir çalışma ile bizlerin ağız, boğaz ve diş yapımıza uygun olacak şekilde, yani Türkçe fonetiğe uygun Türkçe isimlerle değiştirildi.
Zaten bunlardan bir çoğu, Osmanlı döneminden kalma isimlerdi ve 1910-1930 yılları arasında İngiliz sömürge idaresi, devlet dairelerini ve de özellikle Tapu dairesini Rum memurlar ile doldurduktan sonra yavaş yavaş ve birer birer Kıbrıs’taki coğrafik isimler Rumcalaştı.
Ben düşünüyorum da, eski isimleri ile değiştirilmek istenen Türkçe yer isimleri acaba o yerin hangi eski ismi ile değiştirilecek. Asurluların koyduğu isimle mi, Bizanslıların koyduğu isimle mi, Venediklilerin koyduğu isimle mi, yoksa Osmanlı’nın koyduğu isimle mi?
Rumlar bu adayı hiçbir zaman yönetmedikleri için Rumca yer isimleri zaten uyduruk demektir.
Mesela Poyraz Burnu için “Cape della Grea”, “Cape Grega”, “Cape Throni”, “Pedaglio”, “Pedalion”, “Pedasia” veya “Thronos”dan hangisini kullanacağız acaba. Gerçekten çok merak ediyorum.
